Bij een deel van de Griekse bevolking leeft het gevoel dat de Duitsers hun eigen verleden vergeten als ze zich zo streng tegen hun land opstellen. Daarin hebben ze niet enkel volgens stereconoom Thomas Pikkety gelijk. Ook economieredacteur Larry Elliot van The Guardian is ervan overtuigd dat Duitsland nooit zo snel hersteld zou zijn van de tweede wereldoorlog als het land geen schuldverlichting en geld uit het Marshallplan zou gekregen hebben.
Toen de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken George Marshall op 5 juni 1947 een economisch herstelprogramma voor Europa aankondigde, kwam dat voor de Europese leiders als een verrassing. Ze grepen het aanbod echter met beide handen, zeker toen ze hoorden dat de Amerikaanse regering de juiste verdeling van het geld zou overlaten aan de Europeanen.
Het plan werd door de toenmalige Britse minister van buitenlandse zaken een reddingsboei genoemd. Europa stond op de rand van de economische afgrond, de heropbouw zou handenvol geld kosten en de Amerikanen waren bevreesd voor het opkomende communisme.
De geallieerden wilden echter niet dezelfde fout maken als na de eerste wereldoorlog. Toen bleken de zware sancties en herstelbetalingen die werden opgelegd aan Duitsland de perfecte voedingsbodem voor de opkomst van het nazisme.
Dus werd Duitsland deze keer wel betrokken bij het herstel en kreeg het zijn deel van het Marshall-geld. Na Groot-Brittannië was Duitsland de grootste ontvanger van Amerikaanse hulp. Bijna anderhalf miljard dollar werd naar Duitsland gekanaliseerd. Dat vertegenwoordigde 4 procent van het Duitse bruto binnenlandse product.
Duitsland kreeg zijn schuldverlichting
Critici zoals Hans Werner-Sinn van de Duitse denktank IFO, antwoorden daarop dat Griekenland in diezelfde periode 200 procent van zijn bruto binnenlandse product in buitenlandse hulp ontving. Werner-Sinn krijgt daarin weliswaar gelijk van The Guardian, maar opgemerkt wordt dat de criticus daarbij wel twee zaken over het hoofd ziet.
Ten eerste is er het feit dat de Duitsers tijdens de tweede wereldoorlog Griekenland systematisch vernield en geplunderd hadden. In verhouding vielen er in Griekenland bijvoorbeeld tien keer meer dodelijke slachtoffers dan in Groot-Brittannië
Bovendien zijn directe geldtransfers slechts een klein deel van de steun die Duitsland na de oorlog ontving. Dankzij een uitgebreid schuldenverlichtingsprogramma voor het land slaagde het erin zijn schuldniveau in de jaren vijftig van 200 procent naar 20 procent te laten zaken.
Albrecht Ritschel, docent economische geschiedenis aan de London School of Economics, noemt die schuldverlichting zelfs de kern van het herstelplan. Daardoor kon Duitsland immers veel sneller dan verwacht terug de motor van de Europese economie aanzwengelen.
Als de Griekse premier Alexis Tsipras slim is, zal hij de publieke opinie de volgende dagen nog regelmatig aan dat verleden herinneren. En dan stelt hij misschien terecht de vraag waarom wat kon voor Duitsland in 1953 momenteel blijkbaar niet kan voor Griekenland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten